Biến đổi khí hậu đang khiến nhiều khu vực trên thế giới trải qua các đợt nắng nóng kỷ lục. Tuy nhiên, bên cạnh những ảnh hưởng rõ ràng như say nắng, mất nước và đột quỵ nhiệt, một nghiên cứu mới được công bố trên The Journals of Gerontology: Series A đã chỉ ra một hệ quả tiềm ẩn nghiêm trọng hơn – đó là sự gia tăng tốc độ lão hóa sinh học ở con người.
Các nhà khoa học tại Đại học California, Los Angeles (UCLA) đã phân tích dữ liệu từ hơn 400 người trưởng thành trong suốt 16 năm. Họ phát hiện ra rằng những người tiếp xúc thường xuyên với nhiệt độ cao có dấu hiệu lão hóa sinh học nhanh hơn, thể hiện qua các thay đổi ở mức độ phân tử trong ADN.
Cụ thể, nhóm nghiên cứu đã sử dụng một công cụ gọi là “đồng hồ biểu sinh” (epigenetic clock), cho phép đánh giá tuổi sinh học của cơ thể dựa trên sự thay đổi về biểu hiện gene và methyl hóa DNA – những yếu tố có liên quan mật thiết đến quá trình lão hóa. Kết quả cho thấy, nhiệt độ môi trường cao có mối liên hệ đáng kể với sự gia tăng tuổi sinh học, đặc biệt ở phụ nữ, người có thu nhập thấp và người Mỹ gốc Phi – những nhóm thường phải sống trong điều kiện nhà ở kém thông thoáng, không có điều hòa hoặc ít tiếp cận với dịch vụ y tế.
Tiến sĩ Judith Carroll, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: "Chúng ta biết rằng nhiệt độ cực đoan có thể gây nguy hiểm ngay lập tức cho sức khỏe, nhưng phát hiện này cho thấy các tác động có thể kéo dài, ảnh hưởng đến tiến trình lão hóa tự nhiên của con người.”
Đáng chú ý, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự gia tăng nhiệt độ trung bình hàng năm – vốn đang trở nên phổ biến hơn trong bối cảnh biến đổi khí hậu là yếu tố đủ để tạo ra ảnh hưởng. Không cần phải là một đợt nắng nóng kỷ lục mới gây nguy hại; sự tiếp xúc dai dẳng với nền nhiệt cao cũng có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
Đây không phải lần đầu tiên giới khoa học cảnh báo về mối liên hệ giữa khí hậu và tuổi tác sinh học. Trước đó, một số nghiên cứu đã cho thấy các yếu tố môi trường như ô nhiễm không khí, tiếng ồn hay ánh sáng nhân tạo có thể làm tăng tốc độ lão hóa. Tuy nhiên, nghiên cứu mới này là một trong những công trình đầu tiên xác nhận mối liên hệ trực tiếp giữa nhiệt độ và sự thay đổi ở cấp độ gene.
Tác động này càng đáng lo ngại trong bối cảnh ngày càng nhiều cộng đồng dễ bị tổn thương đang phải đối mặt với các đợt nắng nóng kéo dài. Theo báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), năm 2024 vừa qua là năm nóng nhất từng được ghi nhận, với các khu vực như châu Á, châu Phi và Nam Âu chịu ảnh hưởng nặng nề.
