Khi thực hiện các bài nghiên cứu khoa học hiện đại, việc tuân thủ cấu trúc chuẩn gồm bảy phần (bao gồm: (1) Giới thiệu; (2) Tổng quan nghiên cứu vấn đề; (3) Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu; (4) Kết quả nghiên cứu; (5) Thảo luận; (6) Kết luận; (7) Tài liệu tham khảo) không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn phản ánh tư duy nghiên cứu nghiêm túc. Trong đó, phần (4) Kết quả nghiên cứu được xem là “trái tim” của toàn bộ công trình - nơi dữ liệu khách quan được trình bày, minh chứng cho toàn bộ quá trình tư duy và thực nghiệm.
Theo Swales và Feak (2012), hai học giả hàng đầu về viết học thuật, phần Kết quả là nơi người viết “trình bày sự thật thuần túy, chưa pha trộn ý kiến cá nhân”. Nếu phần Giới thiệu và Tổng quan đặt ra câu hỏi, thì Kết quả chính là câu trả lời dưới dạng số liệu, bảng biểu, hoặc bằng chứng định tính. Sự rõ ràng, logic và minh bạch trong phần này quyết định trực tiếp đến độ tin cậy và giá trị của cả nghiên cứu. Việc nhập nhằng giữa kết quả và thảo luận, hoặc trình bày dữ liệu không có hệ thống, là một lỗi nghiêm trọng khiến nhiều bài bị đánh giá thấp dù công sức nghiên cứu là có thật.
Nhà báo Vương Xuân Nguyên, trong một buổi trò chuyện trực tiếp với những sinh viên HVNG, cũng chia sẻ quan điểm đồng thuận với giới học thuật quốc tế: Phần kết quả nghiên cứu chính là phần thuyết phục nhất, phản ánh tính chân thực, khách quan và học thuật. Nếu phần này yếu, bài nghiên cứu lập tức bị nghi ngờ về độ tin cậy.
Ông nhấn mạnh rằng nhiều nhà nghiên cứu trẻ ở Việt Nam mắc lỗi trình bày cảm tính hoặc không tách bạch dữ liệu với nhận định cá nhân, khiến bài viết thiếu tính học thuật. Theo ông, “nếu không trình bày được kết quả một cách mạch lạc, trung thực và rõ ràng, thì cả bài báo có hay đến mấy cũng trở nên vô nghĩa”.
Cùng với đó, Swales và Feak chỉ ra rằng ở các tạp chí quốc tế, phần Kết quả thường là nơi đầu tiên được hội đồng phản biện xem xét kỹ. Một bài báo có phần kết quả nghèo nàn, thiếu minh chứng cụ thể, dù có phần mở đầu hấp dẫn, cũng khó được chấp nhận.
Tóm lại, cấu trúc 7 phần là khung sườn cần thiết cho mọi bài nghiên cứu, nhưng chính phần Kết quả là nơi thể hiện chất lượng thật sự. Viết đúng, viết đủ, và viết rõ ràng phần này là chìa khóa để bài nghiên cứu không chỉ được chấp nhận mà còn tạo được giá trị trong cộng đồng khoa học.
Tài liệu tham khảo:
- Swales, J. M., & Feak, C. B. (2012). Academic Writing for Graduate Students: Essential Tasks and Skills (3rd ed.). Cambridge University Press.
https://assets.cambridge.org/97811076/70747/frontmatter/9781107670747_frontmatter.pdf
