Khi chiếc máy ảnh trở thành liều thuốc thứ hai

Mới đây, ở tuổi 37, bác sĩ Hoài Anh ghi dấu tên tuổi tại cuộc thi "Nhiếp ảnh ẩm thực thế giới 2025", tổ chức tại Anh Quốc. Anh là người Việt Nam duy nhất được vinh danh trong hạng mục "Những món ăn gắn với lễ hội, kỷ niệm", với tác phẩm Bánh hỏi - bức ảnh đầy chất thơ ghi lại khoảnh khắc một người đàn ông chuẩn bị món ăn truyền thống giữa ánh nắng trưa và làn khói mờ. Được chụp tại Phan Thiết trong kỳ nghỉ lễ 30/4 cùng gia đình, bức ảnh là kết quả của hơn một giờ đồng hồ kiên nhẫn theo dõi, canh từng tia nắng xuyên qua mành tre để bắt lấy một lát cắt chân thực của đời sống.

Bánh hỏi không chỉ gây ấn tượng bởi bố cục, ánh sáng, mà còn chạm vào cảm xúc người xem bằng chiều sâu ký ức. Tác phẩm nằm trong bộ ảnh Nắng và Khói, dự án nhiếp ảnh cá nhân mà anh dành nhiều tâm huyết để tưởng nhớ người bà đã khuất. "Tôi không nhớ rõ ngày mình đậu vào trường chuyên hay lúc tốt nghiệp thạc sĩ y khoa. Nhưng tôi nhớ như in những buổi sáng ngồi cạnh bà ngoại nhóm bếp, căn bếp mái tôn tràn ngập nắng và khói...", anh chia sẻ.

Từ phòng hồi sức cấp cứu nơi anh từng công tác nhiều năm, đến khoa Tai Mũi Họng hiện tại, Hoài Anh luôn giữ cho mình sự bình tĩnh, tỉ mỉ và nhạy cảm - những tố chất vừa là nền tảng y khoa, vừa là lợi thế khi cầm máy ảnh. "Khám bệnh, tôi phải để ý đến màu da, ánh mắt, hơi thở của bệnh nhân để kịp thời phát hiện bất thường. Khi chụp ảnh, tôi quan sát ánh sáng, bố cục và biểu cảm con người cũng với sự tập trung như thế".

Nhiếp ảnh đến với anh như một mối duyên bất ngờ từ những ngày đầu chập chững đi làm. Với số tiền tiết kiệm ít ỏi, anh mua chiếc điện thoại đầu tiên và bắt đầu ghi lại cuộc sống xung quanh: từ những quán ăn vỉa hè đến cảnh sinh hoạt thường nhật. Sau này, khi điều kiện cho phép, anh chuyển sang máy ảnh chuyên nghiệp và tự học qua mạng, thử nghiệm nhiều phong cách từ ảnh chân dung, đường phố, phong cảnh cho đến trừu tượng.

Trước Bánh hỏi, bác sĩ Hoài Anh đã giành hàng loạt giải thưởng nhiếp ảnh quốc tế như: Giải Nhất tác giả triển vọng tại Noirfoto Contest 2024, Giải Bạc Prix de la Photographie 2023, Giải Ba ảnh chân dung tại Chromatic Photography Awards, cùng nhiều giải thưởng danh giá khác. Đáng nhớ nhất có lẽ là Chạng vạng, bức ảnh đoạt giải Ba cuộc thi ảnh màu quốc tế, chụp khoảnh khắc người hái trà trong ánh sáng lờ mờ sớm mai, khi anh thất bại trong một chuyến săn mây ở Đà Lạt nhưng lại tìm thấy cảm hứng từ điều ngẫu nhiên nhất.

Với chín bộ ảnh đã hoàn thành, từ Ngọn đèn hiu hắt cho đến Người đi giữa ánh sáng, bác sĩ - nhiếp ảnh gia này luôn cố gắng khai thác chiều sâu nội tâm, đưa cảm xúc và triết lý sống vào từng khung hình. Anh tâm sự: "Cùng một bức ảnh, khi ta hạnh phúc sẽ thấy đó là bình minh rực rỡ. Nhưng nếu đang buồn, khung cảnh ấy lại hóa thành hoàng hôn buốt giá. Điều quý nhất trong nhiếp ảnh là giữ được cảm xúc thật".

Gần đây, anh bắt đầu thử nghiệm mảng ảnh trừu tượng với kỹ thuật phơi sáng dài: tái hiện cảm giác lạc lõng của con người giữa guồng quay đô thị. Trong dòng người hối hả ấy, không còn ranh giới giữa giáo sư hay người lang thang, doanh nhân hay nghệ sĩ..., tất cả đều hòa vào nhịp chảy vô hình của thời gian, để rồi ai cũng có thể trở thành một "vệt sáng mờ" giữa phố phường.

Câu chuyện của bác sĩ Hoài Anh là minh chứng cho một lối sống giàu cảm hứng: khi một người dành cả tâm huyết cho nghề nghiệp cứu người, nhưng vẫn không từ bỏ thế giới nội tâm. Anh chọn chữa lành thể xác qua y học, và chữa lành tinh thần bằng nghệ thuật. Trong mỗi khung hình anh tạo ra, người ta thấy không chỉ kỹ thuật, mà là sự lắng đọng một niềm yêu đời sâu sắc, lặng lẽ mà mãnh liệt.

"Có thể nhiếp ảnh không cứu được ai, nhưng nó giúp tôi giữ lại phần đẹp đẽ nhất của cuộc sống", anh nói, như một lời tự sự nhẹ nhàng nhưng vang xa.