Nằm giữa sự phát triển nhanh chóng của đô thị hóa, làng So, nay thuộc xã Hưng Đạo, Hà Nội, vẫn kiên cường giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống, như một "ốc đảo" bình yên mà sâu lắng của xứ Đoài. Nơi đây không chỉ có những di tích lịch sử lâu đời mà còn là nơi lưu giữ nếp sống, nếp nghĩ của bao thế hệ.
Đình Làng So, với tuổi đời hơn 300 năm, là một trong những di tích văn hóa tiêu biểu nhất của vùng đất này. Không chỉ nổi bật với kiến trúc độc đáo theo kiểu "nội công ngoại quốc" gồm 55 gian và 64 cột lớn nhỏ, ngôi đình còn là trung tâm sinh hoạt văn hóa, tín ngưỡng và là nơi gắn kết cộng đồng.
Ban đầu là một ngôi miếu nhỏ thờ Tam vị Nguyên soái Đại Vương, đình được tu bổ và mở rộng vào năm 1673. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, đình So không chỉ là nơi tổ chức các buổi họp làng, dâng hương lễ thánh mà còn là không gian diễn ra các hoạt động văn nghệ, lễ hội. Minh chứng cho giá trị và tinh thần yêu nước của người dân địa phương, đình So đã nhận được 45 sắc phong từ các triều đại vua. Thậm chí, trong thời kỳ kháng chiến, đình còn được dùng làm trường học và kho quân nhu, thể hiện sự linh hoạt và ý nghĩa to lớn trong đời sống người dân. Hàng năm, lễ hội đình làng So vào tháng hai âm lịch là dịp để con cháu xa quê trở về, cùng nhau gìn giữ những ký ức và giá trị văn hóa truyền thống.
Làng So còn gây ấn tượng với những ngôi nhà cổ được xây dựng từ những năm 1970 của thế kỷ trước. Những nếp nhà này mang đậm phong cách kiến trúc đặc trưng của vùng, giữ nguyên sự giản dị với án thư thờ cúng, bộ trường kỷ, hoành phi câu đối. Kiến trúc "nội kèo ngoại kẻ" cùng quy trình xây dựng kỹ lưỡng cho thấy sự tinh tế và tỉ mỉ của người xưa. Các thế hệ con cháu ở làng So vẫn cẩn trọng bảo tồn và duy tu những ngôi nhà này, biến chúng thành nơi thờ tự gia tiên và là tổ ấm, cội nguồn để con cháu tụ hội vào các dịp lễ tết.
Nét xưa của làng So không chỉ nằm ở kiến trúc mà còn ẩn sâu trong nếp nghĩ, lối sống của từng dòng họ, đặc biệt là dòng họ Dương. Đây là một dòng họ lớn, nổi tiếng bởi sự quy củ và nề nếp. Con cháu trong họ được dạy dỗ về đạo hiếu, tôn kính tổ tiên và sống thuận hòa. Nhà thờ họ chính là sợi dây kết nối các thế hệ, là nơi để mỗi người con không quên cội nguồn của mình.
Nhắc đến làng So, không thể không nhắc đến nghề làm miến dong truyền thống đã tồn tại hàng trăm năm. Từ việc vô tình phát hiện ra cách lấy tinh bột từ củ dong riềng, người dân làng So đã biến nghề này thành một nghệ thuật tinh xảo, từ khâu chọn củ, xử lý bột cho đến sấy khô.
Ngày nay, dù có sự hỗ trợ của máy móc hiện đại giúp tăng năng suất, người dân làng So vẫn giữ lại cách phơi miến bằng ánh nắng mặt trời để đảm bảo chất lượng và hương vị đặc trưng của sợi miến, đặc biệt là miến xuất khẩu. Nghề miến không chỉ mang lại cuộc sống ấm no, thịnh vượng cho nhiều gia đình mà còn giúp thương hiệu miến dong làng So vươn ra ngoài tầm huyện, thành phố và cả thế giới. Làng So cũng đang tích cực kết hợp làng nghề với điểm du lịch Đình So để thu hút du khách, tạo nên một điểm đến văn hóa, ẩm thực đầy hấp dẫn.
Dù có những thay đổi hành chính và sự tác động của đô thị hóa, làng So vẫn kiên định giữ được hồn cốt làng xưa, với đình làng cổ kính, nhà thờ tổ uy nghiêm, bát miến dong thơm ngọt và những con người thầm lặng, cần mẫn gìn giữ bản sắc văn hóa độc đáo của mình.
