Chuyển đổi số không còn là lựa chọn
Phát biểu khai mạc, ông Nguyễn Thanh Hiền – Phó Trưởng ban Quản lý Khu Nông nghiệp công nghệ cao TPHCM – nhấn mạnh rằng: "Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà đã trở thành nền tảng bắt buộc để nông nghiệp Việt Nam tồn tại và phát triển trong thời đại mới". Các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data), blockchain… không còn là những khái niệm viễn tưởng, mà đang từng bước hiện diện trong đồng ruộng, nhà kính và chuỗi cung ứng nông sản Việt.
Thực tế này đặt ra một thách thức không nhỏ cho nền nông nghiệp Việt Nam: nếu không nhanh chóng chuyển mình theo hướng số hóa, liệu một ngành sản xuất vẫn còn phụ thuộc nhiều vào lao động thủ công, kinh nghiệm truyền đời và yếu tố thời tiết, có đủ sức cạnh tranh với những nền nông nghiệp hiện đại đang từng ngày ứng dụng công nghệ cao để tối ưu hóa mọi quy trình trong bối cảnh toàn cầu hóa ngày càng sâu rộng?
Khi công nghệ trở thành “người bạn đồng hành” của nhà nông
Tại hội thảo, nhiều chuyên gia đầu ngành đã trình bày các tham luận đáng chú ý, trong đó nổi bật là chủ đề về sức mạnh của AI agents – những hệ thống phần mềm thông minh có khả năng tự động học hỏi, ra quyết định và hỗ trợ con người thực hiện các tác vụ phức tạp. Trong lĩnh vực nông nghiệp, AI agents có thể giám sát môi trường, dự báo dịch bệnh, tối ưu quy trình tưới tiêu hay phân tích dữ liệu thời gian thực để đưa ra chiến lược canh tác phù hợp.
Những công nghệ mới không chỉ góp phần nâng cao năng suất, tiết kiệm chi phí và giảm thiểu rủi ro trong sản xuất nông nghiệp – vốn lâu nay phụ thuộc vào thời tiết và lao động thủ công – mà còn mở ra một bước tiến vượt bậc: bảo đảm truy xuất nguồn gốc một cách minh bạch và chính xác. Trong bối cảnh người tiêu dùng toàn cầu ngày càng quan tâm đến tính minh chứng của sản phẩm, đây chính là “tấm hộ chiếu xanh” giúp nông sản Việt vượt qua các rào cản kỹ thuật khắt khe từ những thị trường xuất khẩu khó tính nhất. Khi toàn bộ chuỗi giá trị – từ canh tác, thu hoạch đến chế biến và phân phối – được số hóa, nông nghiệp Việt Nam không chỉ hiện đại hóa mà còn từng bước khẳng định lợi thế cạnh tranh trên bản đồ xuất khẩu nông sản thế giới.
Khởi nghiệp công nghệ: Hạt giống cho nông nghiệp tương lai
Một điểm nổi bật tại hội thảo là công bố cuộc thi “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao năm 2025”. Đây không chỉ là sân chơi mà còn là bệ phóng cho những ý tưởng sáng tạo, những giải pháp công nghệ có khả năng ứng dụng thực tế, góp phần giải quyết các bài toán cấp thiết như nâng cao năng suất, đảm bảo an toàn thực phẩm, tối ưu quản lý tài nguyên và cải thiện chất lượng nông sản.
Cuộc thi được tổ chức dưới sự chỉ đạo của UBND TP.HCM, mang quy mô toàn quốc, hướng đến 6 vùng kinh tế – xã hội lớn và xác định là chương trình thường niên đến năm 2030. Điều này cho thấy tầm nhìn dài hạn và cam kết mạnh mẽ của chính quyền trong việc đồng hành cùng lực lượng doanh nghiệp khởi nghiệp để xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, thông minh và gắn chặt với đổi mới sáng tạo.
Nhìn từ hội thảo, có thể thấy rằng những nỗ lực chuyển đổi số trong nông nghiệp không thể dừng lại ở mô hình thí điểm. Cần một chiến lược bài bản, đồng bộ và có tính kết nối giữa các vùng, các ngành và các cấp quản lý. Vai trò của nhà nước là xây dựng hành lang pháp lý, hỗ trợ hạ tầng và chính sách ưu tiên, trong khi doanh nghiệp và nhà khởi nghiệp đóng vai trò tiên phong trong ứng dụng công nghệ. Đặc biệt, người nông dân – vốn là trung tâm của quá trình này – cần được đào tạo, tiếp cận tri thức và được truyền cảm hứng để tự tin bước vào kỷ nguyên số.
Hội thảo “Chuyển đổi số trong phát triển nông nghiệp bền vững” không chỉ là sự kiện công nghệ, mà là tín hiệu tích cực cho thấy một hệ sinh thái đang hình thành, nơi công nghệ, con người và thiên nhiên có thể hợp lực để tạo nên một nền nông nghiệp không chỉ xanh – sạch – hiệu quả, mà còn đủ sức đối mặt với biến đổi khí hậu, khan hiếm tài nguyên và những biến động toàn cầu khó lường.
