Cơ hội rộng mở nhưng tiêu chuẩn thị trường ngày càng cao

Thị trường quốc tế những năm gần đây chứng kiến xu hướng gia tăng nhu cầu đối với các sản phẩm thủ công, sản phẩm mang dấu ấn văn hóa bản địa, thân thiện với môi trường và có câu chuyện rõ ràng về nguồn gốc, xuất xứ. Đây là những yếu tố mà sản phẩm OCOP và làng nghề Việt Nam có nhiều lợi thế, nhờ bề dày truyền thống, kỹ thuật thủ công phong phú và sự đa dạng về chất liệu.

Tuy nhiên, để tiếp cận và đứng vững tại thị trường quốc tế, chỉ lợi thế truyền thống là chưa đủ. Người tiêu dùng nước ngoài ngày càng quan tâm đến thiết kế tổng thể của sản phẩm, từ hình thức, công năng sử dụng, bao bì, tiêu chuẩn đóng gói đến khả năng vận chuyển và thông điệp văn hóa được truyền tải. Thực tế cho thấy, không ít sản phẩm làng nghề Việt Nam dù có chất lượng tốt, tay nghề cao nhưng vẫn gặp khó khi xuất khẩu do thiết kế chưa phù hợp thị hiếu, thiếu tính đồng bộ về nhận diện và chưa đáp ứng các chuẩn mực trưng bày, giới thiệu theo thông lệ quốc tế. Điều này đòi hỏi tư duy phát triển sản phẩm phải được đổi mới, trong đó thiết kế sáng tạo đóng vai trò trung tâm.

Thiết kế sáng tạo – công cụ nâng tầm sản phẩm truyền thống

Thiết kế sáng tạo được xem là “cầu nối” giúp sản phẩm OCOP dịch chuyển từ không gian sản xuất truyền thống sang thị trường toàn cầu. Thông qua thiết kế, các giá trị văn hóa bản địa được chọn lọc, thể hiện bằng ngôn ngữ hiện đại, phù hợp với thẩm mỹ và nhu cầu tiêu dùng quốc tế, đồng thời vẫn giữ được bản sắc vốn có.

Trong môi trường cạnh tranh toàn cầu, thiết kế không chỉ dừng lại ở yếu tố hình thức mà trở thành công cụ chiến lược giúp gia tăng giá trị cho sản phẩm. Việc cải tiến mẫu mã, hoàn thiện bao bì, xây dựng hệ thống nhận diện giúp sản phẩm OCOP dễ nhận biết, dễ kể câu chuyện và thuận lợi hơn trong hoạt động tiếp thị, xuất khẩu. Đối với nhóm sản phẩm thủ công mỹ nghệ, thiết kế sáng tạo còn góp phần mở rộng công năng, giúp sản phẩm phù hợp với nhiều không gian sống và phong cách tiêu dùng khác nhau.

Bên cạnh đó, thiết kế sáng tạo còn đóng vai trò như một bước “thử nghiệm thị trường”. Thông qua các hoạt động trưng bày, triển lãm và xúc tiến thương mại, sản phẩm có cơ hội tiếp cận trực tiếp với phản hồi của người tiêu dùng quốc tế, từ đó điều chỉnh, hoàn thiện trước khi mở rộng sản xuất và xuất khẩu ở quy mô lớn hơn.

Trung tâm thiết kế, sáng tạo – bệ đỡ để OCOP vươn xa

Để giải bài toán thiết kế một cách bài bản và lâu dài, việc xây dựng các Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP gắn với du lịch được đánh giá là hướng đi phù hợp. Các trung tâm này không chỉ đóng vai trò là không gian trưng bày sản phẩm mà còn là điểm kết nối giữa nghệ nhân, cơ sở sản xuất với đội ngũ nhà thiết kế, chuyên gia thị trường và các kênh phân phối trong và ngoài nước.

Thông qua hoạt động của trung tâm, sản phẩm OCOP được hỗ trợ cải tiến thiết kế theo định hướng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và từng bước đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế. Việc gắn kết trung tâm thiết kế sáng tạo với du lịch còn giúp sản phẩm được “kiểm nghiệm” ngay tại thị trường du lịch quốc tế đến Việt Nam, qua đó đánh giá mức độ phù hợp trước khi mở rộng sang các thị trường nước ngoài.

Trong quá trình triển khai, Sở Công Thương Hà Nội giữ vai trò định hướng chiến lược, xây dựng kế hoạch phát triển các trung tâm thiết kế sáng tạo gắn với xúc tiến thương mại và hội nhập thị trường. Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Hà Nội là đơn vị trực tiếp tổ chức thực hiện, hỗ trợ đào tạo, kết nối nhà thiết kế, tổ chức triển lãm, giao thương và tạo môi trường thuận lợi để sản phẩm OCOP từng bước tiếp cận thị trường quốc tế. Với cách tiếp cận này, thiết kế sáng tạo không chỉ giúp giải quyết những yêu cầu trước mắt về thị trường, mà còn góp phần tạo nền tảng phát triển bền vững cho sản phẩm OCOP Việt Nam trong tiến trình hội nhập.