Giáo sư Ruhanas Harun từ Khoa Quan hệ Quốc tế, Đại học Quốc phòng Malaysia (UPNM), đã chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn gần đây tại Kuala Lumpur rằng Việt Nam có tiềm năng trở thành một cầu nối và yếu tố điều hòa không thể thiếu trong ASEAN.
Theo Giáo sư Ruhanas, Việt Nam là một trong những thành viên mới quan trọng và lớn nhất của ASEAN. Nước ta có mối quan hệ sâu sắc với Campuchia, Lào và Myanmar. Điều này tạo điều kiện thuận lợi để Việt Nam giúp các quốc gia này nhận thấy rõ hơn những lợi ích và sự hỗ trợ mà ASEAN mang lại khi họ gia nhập khối.
Không chỉ vậy, Giáo sư Ruhanas còn nhấn mạnh khả năng xây dựng cầu nối của Việt Nam với các cường quốc bên ngoài khu vực. Nhờ bề dày lịch sử và mối quan hệ gần gũi với các nước Đông Âu, bao gồm Nga, hay với Trung Quốc, Việt Nam có thể đóng vai trò then chốt trong việc tạo lập các mối liên kết quan trọng, góp phần gia tăng tầm ảnh hưởng của ASEAN trên trường quốc tế.
Trong kỷ nguyên mới, khi các quốc gia ASEAN nói riêng và thế giới nói chung đang phải đối mặt với những thách thức địa chính trị, địa chiến lược và địa kinh tế phức tạp, việc điều chỉnh chính sách đối ngoại, kinh tế-xã hội và năng lực quốc phòng là điều cấp thiết.
Dù vậy, Giáo sư Ruhanas khẳng định, Việt Nam và ASEAN vẫn kiên định duy trì ba nguyên tắc cốt lõi: tham vấn, đồng thuận và không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. Những nguyên tắc này chính là nền tảng vững chắc giúp khối duy trì sự ổn định và đoàn kết.
Giáo sư Ruhanas nhấn mạnh rằng ASEAN vẫn giữ vai trò trung tâm trong các vấn đề khu vực, đóng góp tích cực vào việc duy trì sự ổn định, an ninh và thịnh vượng. Tuy nhiên, vai trò này đang đứng trước nhiều thách thức, đặc biệt từ các yếu tố bên ngoài khu vực và sự trỗi dậy của các thỏa thuận song phương hoặc đa phương nhỏ lẻ.
Trước tình hình đó, Giáo sư Ruhanas đề xuất ASEAN cần giữ vững tầm nhìn và bản sắc riêng: một tổ chức khu vực tuân thủ nguyên tắc, giữ thái độ trung lập, không chọn phe, duy trì mối quan hệ tốt đẹp với tất cả các cường quốc và hướng tới giải quyết hòa bình các tranh chấp.
Nhìn về tương lai, Giáo sư Ruhanas tin tưởng vào Tầm nhìn ASEAN 2045 đầy tham vọng, hướng đến một ASEAN năng động, đổi mới sáng tạo và lấy con người làm trung tâm. Khái niệm "lấy con người làm trung tâm" đã được nhắc đến từ năm 2005 và vẫn là yếu tố then chốt cho sự tồn tại và phát triển bền vững của ASEAN.
Để hiện thực hóa tầm nhìn này, các nước thành viên cần tăng cường tương tác thông qua du lịch, giao lưu văn hóa, giáo dục đại học và đặc biệt là chăm sóc lợi ích của thế hệ trẻ. Giáo sư nhấn mạnh rằng dù 10 quốc gia thành viên ASEAN có hệ thống chính trị và ngôn ngữ khác nhau, nhưng điều đó không phải là rào cản. Thông qua nhiều chương trình, người dân ASEAN có thể xích lại gần nhau hơn, tạo nên "tính thống nhất trong đa dạng."
Với vị thế ngoại giao uy tín, nền văn hóa đa dạng và tinh thần kiên cường, năng động của người dân, Việt Nam chắc chắn sẽ tiếp tục chia sẻ những bài học, kinh nghiệm quý báu và đóng góp thiết thực cho sự phát triển vững mạnh của ASEAN trong tương lai.
