Sáng 26/6/2025, hơn 1,16 triệu thí sinh trên cả nước bước vào môn thi đầu tiên của kỳ thi tốt nghiệp THPT - môn Ngữ văn. Đáng chú ý, đây là năm đầu tiên đề thi môn Ngữ văn không sử dụng ngữ liệu tham khảo từ sách giáo khoa, mà chuyển sang lựa chọn các văn bản ngoài chương trình, theo định hướng của Chương trình Giáo dục Phổ thông 2018.
GS Nguyễn Ngọc Hà, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT) cho biết: “Đề thi không nằm ngoài chương trình, cấp độ tư duy là 40% ở mức độ biết, 30% mức hiểu và 30% mức vận dụng. Ngoài ra, đề thi cũng tăng cường liên hệ, vận dụng kiến thức, kỹ năng với thực tiễn, đặc biệt với những nội dung phân hóa nhằm đánh giá đúng năng lực của học sinh.”
Theo định hướng mới của Chương trình GDPT 2018, các tác phẩm văn học kinh điển quen thuộc với nhiều thế hệ học sinh như “Chí Phèo”, “Vợ nhặt”, “Chiếc thuyền ngoài xa”,… sẽ không còn là nội dung bắt buộc trong đề thi. Thay vào đó, đề thi khai thác các văn bản ngoài sách giáo khoa, cập nhật từ văn học đương đại, báo chí, tư liệu lịch sử và đời sống xã hội, nhằm phát triển năng lực đọc hiểu, tư duy phản biện và khả năng diễn đạt.
Đề thi Ngữ văn năm nay gồm hai phần: Đọc hiểu (4 điểm) và Làm văn (6 điểm). Văn bản được sử dụng là trích đoạn từ tác phẩm “Những vùng trời khác nhau” của nhà văn Nguyễn Minh Châu - một cây bút tiêu biểu trong giai đoạn văn học hiện đại, với lối viết giàu suy tư và nhân văn. Đáng chú ý, cả hai câu hỏi trong phần Làm văn đều bám sát nội dung, cảm hứng và thông điệp từ tác phẩm này.
Cô Nguyễn Thị Hẹn - giáo viên ngữ văn tại Hà Nội nhận định “Tôi cho rằng đề thi rất hay, đánh giá được trách nhiệm của thế hệ trẻ với đất nước, với quê hương mình. Thí sinh quan tâm tới các vấn đề chính trị xã hội sẽ làm tốt đề thi này. Chúng ta đang sống trong giai đoạn lịch sử của đất nước. Vì thế, việc quan tâm tới các vấn đề trọng đại quốc gia là điều rất nên và rất cần với thế hệ trẻ.”
Ghi nhận một số phản hồi từ thí sinh tại các điểm thi trên toàn quốc, nhìn chung các bạn học sinh đều bày tỏ khá tích cực về đề thi theo chương trình đổi mới năm nay, mức điểm dự đoán trong khoảng 7-8 điểm.
Tại điểm thi Trường THCS Chu Văn An, Hà Nội, N.P.L cho biết em mất khá nhiều thời gian để đọc đi đọc lại câu nghị luận xã hội nhằm tìm ra vấn đề cần bình luận. Sau khi bình tĩnh, L. đã phân tích đề và liên hệ tới vấn đề thời sự nóng hiện nay là câu chuyện sáp nhập tỉnh thành, tuy nhiên em cho biết có chút sai sót nhỏ khi làm bài.
Tại điểm thi trường THPT Phan Châu Trinh, Đà Nẵng, Quốc Huy cho biết đã đưa hình ảnh quần đảo Hoàng Sa, chủ quyền Việt Nam và là một đơn vị hành chính của thành phố Đà Nẵng vào bài viết. “Em tin rằng, dù đứng ở nơi nào, từ thành thị đến biên giới, từ đất liền đến hải đảo, thì vùng trời nào cũng là Tổ quốc mình”, Huy chia sẻ.
Tại đầu cầu TP HCM, Lê Giang, thí sinh tại trường THCS Võ Trường Toản, đánh giá đề vừa sức, không quá khó. Em làm được 7 trang, vì hai câu ở phần Viết đều khơi gợi cảm xúc.
Đề thi Ngữ văn năm nay được đánh giá là đã khéo léo gắn kết tri thức sách vở với dòng chảy của đời sống đương đại. Vấn đề quê hương - đất nước vốn là chủ đề quen thuộc, nhưng dưới cách tiếp cận mới, với văn bản mang tính mở rộng, đề thi không chỉ kiểm tra kiến thức mà còn thử thách tầm nhìn và trái tim của người trẻ hôm nay.
Trong bối cảnh đất nước đang bước vào thời kỳ chuyển mình mạnh mẽ, việc giáo dục thế hệ trẻ biết yêu thương, gìn giữ và tự hào về Tổ quốc là điều hết sức cần thiết. Như lời Tổng Bí thư Tô Lâm từng nói: “Đâu cũng là quê hương”, quê hương không chỉ là một địa danh trên bản đồ, mà là cảm xúc, là trách nhiệm, là ký ức và tương lai, nếu chúng ta biết giữ gìn trong tim.
