Vụ án một người nông dân ở Nghệ An bị kết án 6 năm tù vì nuôi và mua bán gà lôi trắng đã trở thành tâm điểm của dư luận, đặt ra yêu cầu phải có một góc nhìn pháp lý toàn diện, vừa đảm bảo tính thượng tôn pháp luật vừa thể hiện sự thấu tình đạt lý. Phân tích dưới đây tổng hợp ý kiến từ các luật sư, chi tiết mới về vụ án, và các án lệ tương tự tại Việt Nam, nhằm đưa ra một cái nhìn khách quan và đa chiều.
Về mặt pháp lý, bản án sơ thẩm tuyên phạt 6 năm tù là đúng luật, căn cứ vào Điều 244, khoản 2 Bộ luật Hình sự. Gà lôi trắng là loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhóm IB, việc nuôi và mua bán trái phép có thể bị phạt tù từ 5 đến 10 năm. Tuy nhiên, để đảm bảo sự cân bằng và nhân văn, các luật sư cho rằng Tòa án cần phải xem xét một cách thấu đáo các tình tiết giảm nhẹ.
Chiều 12/8/2025, luật sư Lê Hồng Hiển (Hãng luật Lê Hồng Hiển và Cộng sự) xác nhận đã nhận được đơn yêu cầu của chị Nguyễn Thị Oanh (vợ bị cáo Thành) và sẽ tham gia bào chữa miễn phí cho bị cáo tại phiên phúc thẩm.
Cùng quan điểm, luật sư Lương Văn Thành (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cũng bày tỏ mong muốn hỗ trợ bào chữa miễn phí, nhấn mạnh rằng dù bản án là đúng luật, nhưng với hoàn cảnh gia đình khó khăn của bị cáo, cần xem xét một mức án phù hợp bởi "trăm cái lý không bằng một tý cái tình".
Tham gia bào chữa tại phiên sơ thẩm, luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cũng cho biết, ông đã đề nghị chuyển khung hình phạt sang khoản 1 và xin án treo với lý do bị cáo phạm tội chưa gây hậu quả nghiêm trọng và có nhân thân tốt, tuy nhiên Tòa án không đồng ý.
Mặc dù bị cáo Thành đã bị tuyên 6 năm tù, hồ sơ vụ án và hoàn cảnh của bị cáo cho thấy nhiều tình tiết cần được xem xét một cách nhân văn. Động cơ của anh Thành xuất phát từ việc mưu sinh, không phải từ hoạt động tội phạm có tổ chức. Hoàn cảnh gia đình anh rất khó khăn, vợ chồng anh có 3 con nhỏ và mẹ già 80 tuổi. Từ khi chồng vướng lao lý, chị Nguyễn Thị Oanh phải nghỉ làm công nhân để chăm sóc các con và mẹ chồng. Thêm vào đó, bị cáo Thành cũng đã thành khẩn khai báo và tự nguyện nộp lại số tiền thu lợi bất chính. Một tình tiết giảm nhẹ khác là bố mẹ đẻ của bị cáo đã được Chủ tịch nước tặng Huy chương Kháng chiến.
